~ Divan Edebiyatı İle İlgili Sınavda Çıkmış Sorular ~
1. Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak, onun erdemlerini, iyi yönlerini dile getirmek amacıyla yazılan şiirlere verilen addır. Ölen bir kişi için yazılan bu tür şiirlere divan edebiyatında ....., halk edebiyatındaysa.....denmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) mersiye - ilahi B) mesnevi - koşma C) mevlit - koşma D) mevlit – ağıt E) mersiye - ağıt
(2006-ÖSS)
2. Tam bir kaside çeşitli bölümlerden oluşur. Bunlardan biri,...
Yukarıda verilen bilgiye göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) doğa güzelliklerinden söz eden nesib ya da teşbib bölümüdür.
B) asıl konuya giriş» sağlamak için yazılan girizgâh bölümüdür.
C) kasidenin sunulduğu kişinin özelliklerinin abartılı bir övgüyle anlatıldığı methiye bölümüdür.
D) şairin kendisini övdüğü dizelerden oluşan fahriye bölümüdür.
E) şairin adının da geçtiği tegazzül bölümüdür.
(2007-ÖSS)
3. Kalbim yine üzgün seni andım da derinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!
Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!
Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Şarkı B) Kaside
C) Terkib-i Bent D)Kıta
E) Rubai
(2007-ÖSS)
4. I. Yollarda kaldı gözlerimiz, gelmedi haber.
II. Bakarım, bakarım sılam görünmez.
Birincisi Baki'den, ikincisi Karacaoğlan'dan alınan bu iki dize için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Her ikisi de yalın bir dille söylenmiştir.
B) Her ikisi de aynı ölçüyle söylenmiştir.
C) Biri Divan, öteki Halk şiirleriyle ilgilidir.
D) İkisi de bir bekleyişin, özlemli bir arayışın anlatımıdır.
E) İkisinde de kolay gibi görünen, gerçekte güç bir söyleyiş vardır.
(1982-ÖYS)
5. Aşağıdaki dizelerden hangisi, tümüyle Divan Edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) Şarkı-ağıt-rubai-müstezat-mani
B) Müstezat-mersiye-gazel-naat-münacat
C) Tuyuğ-kaside-murabba-türkü-gazel
D) Rubai-muhammes-destan-tuyuğ-masal
E) Gazel-şarkı-murabba-mani-mesnevi
(1986-ÖYS)
6. Biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere Divan edebiyatında ne ad verilir?
A) Tezkire B) Münşeat C) Hamse D) Velâyetname E) Siyer
(1991-ÖYS)
7. Divan edebiyatındaki "gazelin konu bakımından Halk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Varsağı B) Destan C) Türkü
D) Koşma E) Nefes
(1992-ÖYS)
8. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Gazel, Divan edebiyatına, koşma. Halk edebiyatına özgü nazım biçimidir.
B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür.
C) Gazel, aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı halde, koşma, genellikle hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla yazılır.
D) Gazel 10-20 beyitten, koşma 7-121 dörtlükten oluşur.
E) Gazellerin konusu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap; koşmalarınki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir.
(1993-ÖYS)
9. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla (ilk) beyîtidir?
A) Bahar erdi yine düştü letafet gülsitân özre
Yine oldu zemînin lütfü galip âsmân özre
B) Gül devri ayş eyyamdır zevk u sefa hen-gâmdır
Aşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem
C) Cefâ taşın ne gam atsa Hayalî sana alçaklar
Belagat meyvesin hâsıl eden nahl-i hünersin sen
D) Bu devr içinde benim padişeh-i mülk-i sunan
Bana sunuldu kaside bana verildi gazel
E) Arızın yâdıyle nemnâk olsa müjgânım n'ola
Zayi olmaz gül temennâsıyla vermek hâre su
(1994-ÖYS)
10. Gazelin ilk beytine matla, genellikle şairin adı (I) bulunan son beytine tegazzül. en güzel beytine (II)beytûl gazel denir. Her beyti aynı konudan (III) bahseden gazele yek-ahenk, her beyti aynı (IV) derecede güzel gazele yek-âvâz adı verilir(V).
Bu parçadaki numaralı terimlerden hangisinin açıklaması yanlıştır?
A)l. B)ll. C) lll. D)IV. E)V.
(1995-ÖYS)
11. Mesneviyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Uyak düzeni aa ba ca.... biçimindedir.
B) Beyit sayısı, konunun işlenişine göre belirlenir.
C) Daha çok, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.
E) Öyküleme gerektiren konular, bu türde işlenmiştir.
(1996-ÖYS)
12. Divan edebiyatında "hicviye" denilen alaylı yergi şiirinin Halk edebiyatındaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Koşma B) Semai C) Taşlama
D) Destan E) Türkü
(1997-ÖYS)
13. Bir şairin, başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiire ne ad verilir?
A) Muhammes B) Nazire C) Murabba D) Taştir E) Müseddes
(1997-ÖYS)
14. Bize İran edebiyatından geçmiştir. Dört dizeden oluşur. Aruz ölçüsünün kendine Özgü kalıplarıyla yazılır. Az sözle önemli bir şey söylenerek sağlanan anlam yoğunluğu, başta gelen özelliğidir. Genellikle felsefeyle ilgili düşünsel temalar işlenir.
Bu parçada sözü edilen Divan şiiri biçimi, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gazel / B) Müstezat C) Murabba p/Rubai E) Kaside
(1998-ÖYS)
15. Aşağıdaki tariflerden hangisi "Mesnevinin en iyi karşılığıdır?
A) Her beyti kendi arasında kafiyeli olan bir nazım şeklidir.
B) Uzun manzum eserlere verilen addır.
C) Destan şeklinde eserlere mesnevi denir.
D) Dinî eserlerin yazılmasına mahsus bir nazım şeklidir.
E) Gazel ve kaside dışındaki manzumelere verilen addır.
(1968-ÜSS)
16. Gazelin son beytine ne denir?
A) Beytül gazel B) Makta beyit
D) Taç beyit E) Beytül kasid
E) Matla beyit
(1968-ÜSS)
17. Dinî, tarihî, tasavvufi, aşkı... hikâyeleri uzunca anlatmaya elverişli olan Divan Edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kaside B)Müsammat
C) Mesnevi D) Destan
E) Terkib-i Bent
(1969-ÜSS)
18. Divan şairlerinin manzum eserlerini bir-araya getiren divanlarda, çoğunlukla şiirler belli bir düzene göre dizilirdi.
Aşağıdaki diziler arasında en uygunu hangisidir?
A) Kasideler-gazeller-müsammatlar-kıt'a ve rubailerle tek beyit ve mısralar
B) Tevhidler-münâcatlar-na'tlar-kasideler-mü-sammatlar-gazeller-kıt'alar-rubailer
C) Gazeller-müsammatlar-kasideler-kıt'a ve rubailerle tek beyit ve azadeler
D) Tanrı ve Peygamberi övenlerle başlamak şartiyle önce kasideler-gazeller-kıt'a ve rü-bâiler-müsammatlar
E) Müsammatlar-kasideler-gazeller-kıt'a ve rubailerle tek beyit ve mısralar
(1969-ÜSS)
19. Bir Divan şairinin, başka bir yazarın eserindeki vezin, kafiye ve nazım şekline uyarak aynı konuyu işlemesine ne denir?
A) Nazire B) Terbi C)Teştir
D) Tahmis E) Tanzim
(1969-ÜSS)
20. İçinde halk şairlerimizin eserleri yazılı bulunan özel defterlere ne denir?
A) Divan B) Münşeat C)İnşa
D) Cönk E) Menâkıpname
(1970-ÜSS)
21. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi halk edebiyatına aittir?
A) Müstezad B) Semaî C) Mesnevi D) Tahmis E) Şarkı
(1970-ÜSS)
22. Divan edebiyatçıları nesir (düzyazı) içinde de kafiye kullanırlardı.
Bu kafiyenin adı aşağıdakilerden hangisidir?
A) İnşâ B)Müsecca C)Seci
D) Mukaffa E) Münşeat
(1970-ÜSS)
23. Başkasının manzum sözlerini kendi şiiri içine aynen alıp tekrarlamaya ne ad verilir?
A) Tanzir (nazire) B) Tanzim C) Terbi D) Tardiye
E) Tazmin
(1970-ÜSS)
24. Kafiye düzeni, mısra sayısı, konu ve deyiş özelliği bakımından birbirine yakın olan aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi ötekilere hiç benzemez?
A) Rubai B)Mani C)Tuyuğ D) Kıfa E) Murabba
(1970-ÜSS)
25. Aşağıdaki terimlerden hangisi, manzum eserlerde anlam bütünlüğü taşıyan nazım birimlerinden biri değildir?
A) Beyit B) Mısra C) Dörtlük
D) Cümle E) Bent
(1971-ÜSS)
26. Divan şiirinin nazım birimi olan beyit'i aşağıdakilerden hangisi en doğru tarif etmektedir?
A) Anlam bütünlüğü taşıyan, aynı vezinde, birbirini izleyen iki mısra
B) Manzumelerde iki mısra
C) Nazımda ahenk ve anlam birliği olan tek satır
D) Birbiri ardınca gelen, birbiriyle kafiyeli olan iki nazım satırı
E) Tam bir anlam bildiren, aynı vezinle yazılmış kafiyeli iki mısra
(1971-ÜSS)
27. Beyit esasına dayanan ve her beyti kendi arasında kafiyeli olan uzun manzum eserlerde ve hikâyelerde kullanılan Divan Edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Terkibi bent B) Kaside
C) Gazel D)Musammat
E) Mesnevi
(1971-ÜSS)
28. Aruz vezniyle yazılmış bir şiirde sözü kalıba uydurmak için bir heceyi kendi değerinden fazla değerde uzatarak okumaya ne denir?
A) Takti B)Fasl C)Vasi
D) Zihaf E) İmâle
(1971-ÜSS)
29. Divan şairlerinin, bir varlığı en üstün nitelikleriyle belirtmek için ortaklaşa kullandıkları kalıplaşmış sözlere ne denir?
A) Manzur B)Mezmur C) Mazmun
D) Manzum E) Mazbut
(1971-ÜSS)
30. Aşağıda adları yazılı Divan Edebiyatı nazım şekillerinden hangisi vezin, kafiye düzeni ve mısra serbestliğiyle kullanılarak Servet-i Fünun devrinde geliştirilmiştir?
A) Müstezat B) Kaside C) Mesnevi
D)Terkib-ibent E) Gazel
(1971-ÜSS)
31.Bentlerinin son mısraları, ilk dört mısraı ile kafiyeli olmayan beş mısralık bentlerle yazılmış divan şiirlerine ne denir?
A) Tahmis B)Taştir C) Tardiye D) Muhammes E) Hamse
(1971-ÖSS)
81. Divan Edebiyatında Tanrının birliğini konu edinen kasidelere en ad verilirdi?
A) Münacat B) Naat C) Methiye D) Mersiye E) Tevhid
(1972-ÜSS)
32. Divan şiirinde bir şairin beş ayn konulu mesnevisinin tümüne, aşağıdaki adlardan hangisi verilir?
A) Hamse B) Münşeat C) Külliyat D) Güldeste E) Müfredat
(1972-ÜSS)
33. Aşağıdakilerden hangisi Divan Edebiyatı nazım şeklidir?
A) Koşma B)Sema C) Varsağı D) Şarkı E) Türkü
(1972-ÜSS)
34. Divan edebiyatında bir çok şâirlerin yazdığı manzum aşk hikâyeleri hangi nazım şekline göre yazılırdı?
A) Kaside B) Terkib-i bend C) Gazel D) Rubai E) Hiçbiri
(1973-ÜSS)
35. Divan edebiyatında nazım birimi nedir?
A) Gazel B) Beyit C) Mısra D) Kıt'a E) Dörtlük
(1973-ÜSS)
36. Divan edebiyatında en çok kullanılan vezin şunlardan hangisidir?
A) Hece vezni B) Aruz vezni
C) Serbest vezin D) Serbest müstezad E) Hiçbiri
(1973-ÜSS)
37. Şu iki parçayı okuyunuz:
I
Bir garip ölmüş diyeler
Üç günden sonra duyalar
Soğuk su ile yuyatar
Şöyle garip bencileyin
II
Ne yanar kimse bana âteş-i dilden özge
Ne açar kimse kapım bâd-ı sabâdan gayrı
Bu İki parça arasındaki ortak yön, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kullanılan vezin
B) Nazım birimi
C) Halk edebiyatı ürünü oluşları
D) İşlenen tema
E) Anlatım biçimi
(1974-ÜSS)
38. Bir merhaleden güneşle derya görünür
Bir merhaleden her iki dünya görünür
Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer
Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür
Bu parçanın nazım sekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rubaî B) Murabba C)Tuyuğ D) Şarkı E) Musammat
(1974-ÜSS)
39. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Divan nesrinde yoktur?
A) Dilin, yabancı kelime ye tamamlamalarla yüklü olması
B) Söz ve ses sanatlarına önem verilmesi
C) Söyleyiş güzelliğinden çok düşünceye önem verilmesi
D) Kullanılan cümlelerin çok uzun olması
E) Noktalama işaretlerine yer verilmemesi
(1974-ÜSS)
40. “Divan şiiri, özellikle kasidelerde, (I)bir bakıma en az yarar güden şiirdir. Divan şairi, gazellerde (II)salt söz ustalığına önem verir, bu ustalığı ile duygulandırır okuyucusunu. Mesnevilerde (III)Divan şairi halk hikayecisi ite birleşir. Gazellerde(IV) ise şiire yararın karıştığı daha belirgindir.”
Bu paragrafta bilgi yanlışlığı vardır. Paragraftaki numaralandırılmış sözcüklerden hangilerinin yerleri değiştirilirse, bu yanlışlık giderilmiş olur?
A) 2. ile 3. nün. B)4. ile 1. nin
C) 1. ile 1. nin D)3. ile 1. nin
E) 4. ile 3. nün
(1976-ÜSS)
41. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A) Aruz vezniyle yazılmış olma
B) Kaside, gazel, mesnevi ve rubai gibi belli nazım şekilleri içinde yazılma
C) Parça güzelliğine değil bütün güzelliğine önem verme
D) Duygu ve düşünceleri kalıplaşmış birtakım söz sanatlarıyla anlatma
E) Yabancı sözcüklerle ve dil kurallarıyla fazlaca yüklü olma
(1977-ÜSS)
42. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A) Mecaz ve mazmunlarla yüklü olması
B) Dış dünyaya yönelik somut konuların işlenmesi
C) Şekil güzelliği sağlamak için eşanlamlı sözlere yer verilmesi
D) Kişisel sevinçlere ve acılara çok az yer verilmesi
E) Tasavvufla ilgili terimlere geniş ölçüde yer verilmesi
(1977-ÜSS)
CEVAPLAR
1) E
2) E
3) A
4) B
5) B
6) A
7) D
8) D
9) B
10) A
11) C
12) B
13) D
14) A
15) B
16) C
17) B
18) A
19) D
20) B
21) C
22) A
23) B
24) D
25) A
26) E
27) E
28) C
29) A
30) C
31) E
32) A
33) D
34) E
35) B
36) B
37) D
38) A
39) C
40) B
41) C
42) B
